Nâng cao thu nhập của hộ nông dân sau thu hồi đất xây dựng khu công nghiệp: Mô hình định lượng và hàm ý chính sách

Cùng với quá trình hình thành và phát triển các khu công nghiệp, tình hình thu hồi

đất để phục vụ cho xây dựng các khu – cụm công nghiệp diễn ra mạnh mẽ trên địa bàn

cả nước, nhất là ở vùng nông thôn. Những hộ nông dân bị thu hồi đất phải đương đầu

với sự thay đổi nguồn lực để tạo ra sinh kế và thu nhập của mình. Để phát triển các khu

công nghiệp bền vững, phục vụ cho công nghiệp hóa cần phải quan tâm một cách đầy đủ

đến sự thay đổi cuộc sống và thu nhập của người dân bị mất đất. Một nguyên lý cơ bản

của thu hồi đất là phải đảm bảo cho người dân có cuộc sống và thu nhập thay đổi theo

hướng tốt hơn và giới hạn ít nhất là ngang bằng như trước khi bị thu hồi đất. Tìm hiểu về

thay đổi thu nhập và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của người dân bị thu hồi đất là

một thách thức của các nhà khoa học và chính sách vì sẽ cung cấp những luận cứ khoa

học cho các chính sách đền bù – giải tỏa cho các hộ dân nằm trong vùng qui hoạch các

khu – cụm công nghiệp. Dựa vào khung lý thuyết sinh kế bền vững và thực tiễn Việt Nam,

nhóm nghiên cứu đã xây dựng mô hình hồi quy Binary Logistic nhằm định lượng các yếu

tố ảnh hưởng đến thu nhập của các hộ gia đình bị thu hồi đất. Nghiên cứu tiến hành điều

tra trực tiếp 240 hộ gia đình bị thu hồi đất tại các khu công nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh,

Tiền Giang, Bến Tre và Vĩnh Long để ứng dụng và kiểm định mô hình trên thực tiễn. Kết

quả cho thấy, có 6 nhân tố ảnh hưởng đến thay đổi thu nhập bao gồm: (i) sử dụng tiền

đền bù đầu tư sản xuất – kinh doanh sau thu hồi đất, (ii) vay tiền từ các định chế tín dụng

chính thức, (iii) có lao động tham gia làm việc trong khu công nghiệp, (iv) trình độ học

vấn, (v) tỷ lệ phụ thuộc và (vi) tuổi của chủ hộ.