Hệ sinh thái nông nghiệp và vấn đề thích ứng với biến đổi khí hậu tại huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang

Gò Công Đông là huyện ven biển thuộc tỉnh Tiền Giang, là khu vực

nhạy cảm với những tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) (hạn hán

và xâm nhập mặn, triều cường). Hệ sinh thái nông nghiệp là một hệ

sinh thái điển hình của huyện Gò Công Đông, với diện tích đất nông

nghiệp chiếm 69,75% diện tích đất tự nhiên, trong đó đất lúa chiếm

56,65% diện tích đất nông nghiệp và đây cũng là hệ sinh thái thường

xuyên chịu tác động của tiêu cực của BĐKH. Để thấy được mối liên

hệ giữa hệ sinh thái nông nghiệp và vấn đề thích ứng BĐKH, tác giả

đã sử dụng phương pháp thu thập, tham khảo thông tin số liệu thứ cấp

và phương pháp phỏng vấn hộ. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các tác

nhân của BĐKH đã ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp là:

xâm nhập mặn, khô hạn, triều cường (giai đoạn 2005-2016, diện tích

đất lúa bị ảnh hưởng 2.381 ha, thiệt hại khoảng 55,91 tỷ đồng). Để

thích ứng với những tác động tiêu cực đó, hệ xã hội đã có vận động

thay đổi để thích nghi: tại tiểu vùng sinh thái ven biển và tiểu vùng

sinh thái ven sông không thuận lợi về nguồn nước ngọt, để thích nghi

với xâm nhập mặn, triều cường, người nông dân đã phát triển các mô

hình nuôi trồng thủy sản mặn lợ để tận dụng nguồn nước mặt. Tại

những khu vực canh tác lúa bị thiếu nước vào mùa khô hạn, họ đã

chuyển sang trồng các cây trồng cạn (rau màu, trồng cỏ nuôi bò) có

hiệu quả kinh tế cao hơn, còn khu vực ít bị ảnh hưởng bởi BĐKH,

diện tích lúa vẫn được duy trì để đảm bảo an ninh lương thực; đối với

tiểu vùng sinh thái nội đồng thuận lợi về nguồn nước ngọt cho sản

xuất nông nghiệp và ít chịu ảnh hưởng bởi BĐKH thì các hệ canh tác

nông nghiệp phổ biến là: trồng lúa 2 vụ, lúa 3 vụ, trồng chuyên canh

rau màu hoặc luân canh rau màu trên đất trồng lúa, nuôi cá nước

ngọt, chăn nuôi bò, dê, trồng cây ăn trái (Sơri). Hệ thống canh tác

độc canh có tính bền vững thấp hơn so với hệ thống canh tác đa canh.